Dillerimiz şeklî bir basitleştirilme uğraşı içerisindedir. Kısaltılmış ve dilin kısıtlanmış biçimleri içerisinde ortaya çıkmaktadır dillerimiz. Bir cümlenin içeriği çoğu vakit tek bir kelime ile aktarılıyor. Daha uzun olan ifadeler genellikle harflerin oluşturdukları küçük gruplarla betimleniyor. Diğer taraftan, tasarrufu az olan diller, kullanımı en çok kabul edilen dillerin boyunduruğu altına giriyorlar ve vuku bulan bu eğilim göz ardı edilemeyecek bir şekilde belirginleşiyor. Peki, bu kısıtlanmış ve kolaylaştırılmış dil ve yazım kullanımı, şiirin sonunun geldiğine mi işaret ediyor? Kesinlikle hayır!
Aslî olarak şiirin cevheri hissî yoğunlaşma ve sadeleştirmelerdir. Bundan dolayı belki de günümüz lisanının şiir ile ortak yerlerde buluşmasına sebep olan belirli özellikleri bulunmaktadır. Bu karşılaşma içerisinde birbirlerini hem biçim hem de aslî mevzular yönünden beslemektedirler. Fakat yaşamımız boyunca bu ilişkiyi çoğu vakit fark etmeyiz. Ana başlıklar, sloganlar, ses toplulukları ve harfler, anlamlı bir kullanım adına yeni bir nazım örneğinin oluşturulmasını bekleyen biçimlere sebep olabilir. Bu yeni şiirin gayesi, şiire, cemiyet içerisinde yeniden uzvî bir öz işlev kazandırmak ve bununla beraber şairin cemiyetteki mevkiini yeni baştan konumlandırmaktır. Bu durumda hem lisanı hem de lisanın yazılı biçiminin yani sembollerinin sadeleştirilmesi göz önünde bulundurularak, yalnızca bahsi geçen lisanî durum çerçevesinde şiir adına uzvî bir öz işlevden söz etmek mümkün olacaktır. Hülasa vukû bulan bu şiir kendi tavrında ve optik çerçevede bir bütün hâlinde yahut parçalar biçiminde algılanabilir. Hem seyredilen hem de kullanılan bir nesne… Düşünceyi barındıran lâkin oyun yoliyle (denkgegenstanddenkspiel) kısa ve öz olma endişesi de taşıyarak müşahhas bir nesne hâline gelir. Bir resim gibi zihne kendisini yerleştirir ve unutulmaz. Oyunun tarafsız ögesi, modern insan için faydalıdır; şair bu biçimde bir oyun yoliyle şahsî bir hediye verircesine bu modern insanın faydası için vesile olur. Hem lisan hem de oyunun kanunları konusunda ihtisas sahibi olan şair, şiir için yeni formüller icad eder. Oyunun kanunlarını örnek olarak kullanarak ortaya koyulan bu şiirin, cemiyetin dili üzerinde de etki oluşturması kaçınılmazdır.
Takımyıldızı, temel ögeleri kelimeler olan şiirdeki en basit yapılandırma biçimidir. Birtakım kelimeleri sanki birbirine bağlı yıldızların çizimi gibi bir demet hâlinde sunar. Takımyıldızı bir tertip işidir ve aynı zamanda belirlenmiş ölçüleriyle bir gösteri bölgesidir. Takımyıldızı şair tarafından derlenip toplanır. Şair gösteri bölgesini, bilgi alanını ve fikir alışverişi imkânlarını tespit eder. Okur, yeni okur, oyun fikrini kavrar ve iştirak artık mümkündür.
Takımyıldızı hayatımıza bir şey sunar. Kendi içinde bir gerçekliği vardır; başka bir şeye ait yahut dair bir şiir değildir. Takımyıldızı bir davettir.
İngilizceden Tercüme: Tugay Kaban
("vom vers zur konstellation — zweck und form einer neuen dichtung", zur sache der konkreten. volume I: konkrete poesie, (ed.), E. Gomringer, (St. Gallen: Erker-Verlag, 1988) pp.7 12)
Comments